Tôi viết bài này khi đang ngồi cà phê cuối tuần ở Starbucks ^^
Sau khi "kinh qua" nhiều kiểu cà phê ở Melbourne, tôi chốt được 5 điều khiến việc uống cà phê ở Úc rất khác so với Việt Nam.
#1 - Khác ở cách order
Cách order ở Việt Nam
Ở Việt Nam thường chỉ có mấy loại cà phê: esspresso đen/sữa, phin đen/sữa, cappucino, latte. Một số quán có chọn size, nhưng đa số các quán chỉ có 1 size duy nhất nên việc order cà phê ở Việt Nam chỉ gói gọn trong 1 câu đơn giản "Cho mình 1 cà phê sữa nóng nha!" là xong. Thậm chí là "Một đen đá!". Sau đó chỉ cần rung đùi ngồi đợi món lên.
Khi vừa mới sang Úc, lần đầu đi cà phê tôi bị lúng túng khi order cà phê. Câu chuyện như sau:
🙋 "Good morning! How are you doing? What would you like today?" (Chào buổi sáng! Bạn có khoẻ không? Hôm nay bạn dùng gì?)
💃 "May I have a (cup of) coffee please?" (Mình muốn một cà phê)
🙋 "What the coffee do you like?" (Bạn muốn cà phê gì?)
💃 "Hmm, just a coffee with milk" (Cà phê sữa)
Đoạn này thật sự tôi bị ngơ, vì đối với tôi xưa nay cà phê chỉ có cà phê đen và cà phê sữa; còn mấy loại latte hay cappucino thì... không phải là cà phê sữa mặc dù cấu thành nó là cà phê và sữa -.- Nhưng ở Úc, cà phê sữa có 3 loại chính, là latte, cappucino và flat white. Vì vậy khi tôi order cà phê sữa, nhân viên cũng bị ngơ theo vì không biết tôi gọi loại nào.
🙋 "Do you like flat white, latte, cappuccino? or something else?" (Bạn muốn flat white, latte, cappuccino hay thứ nào khác?)
💃 "Cappuccino please!" (Cappucino nha!)
🙋 "Which size?" (Bạn dùng size gì?)
💃 "Large please!" (Size lớn)
Tôi nói đại vậy, chứ như ở Starbucks họ dùng "venti" thay cho "large", dùng "large" ở Starbucks thì nhân viên cũng sẽ hỏi lại là "Venti hả?"
🙋 "Which milk? Full cream or lactose free? Soy milk? Oat milk?" (Bạn dùng sữa gì? Có bị dị ứng lactose không? Sữa hạt loại nào, đậu nành hay yến mạch?)
Đến khúc này thì bạn nhân viên có vẻ hết kiên nhẫn với tôi (:
💃 "Full-cream milk please!" (Mình dùng sữa béo)
🙋 "Have here or takeaway?" (Bạn dùng ở đây hay mang đi?)
💃 "Takeaway" (Mang đi)
Order xong thấy cả 2 đều thở phào nhẹ nhõm (:
Rút kinh nghiệm lần đó, những lần sau tôi đều tự giác nói luôn một lèo để nhân viên đỡ phải hỏi nhiều:
"May I have a small flat white with a sugar and full cream milk please?"
Sau đó họ chỉ cần hỏi là tôi mang đi hay ngồi lại uống.
Cách order ở Úc
Hôm nào chỉ uống latte, cappuccino hoặc flat white thì tôi khỏi cần nhìn menu luôn vì 3 món này là cơ bản, quán nào cũng có, cũng là 3 món được ưa chuộng tại Úc. Còn nếu muốn chọn món khác "đổi gió" thì tôi sẽ nhìn menu để chọn sẵn trong đầu trong lúc đứng xếp hàng đợi tới lượt.
ĐỌC THÊM: Cách phân biệt latte, cappuccino và flat white
Khách nào muốn uống cà phê loại mạnh hơn thì có thể chọn long black, short black hoặc ristretto.
Sau đó đừng quên chào hỏi xã giao trước khi order. Chỉ là "Hi there!/Hello!/Good morning!..." rồi hỏi "How are you? I'm fine, thank you. And you?" theo đúng văn mẫu hồi lớp 6, rồi mới đến đoạn chính là gọi món.
Công thức gọi món đều cần có những thông tin sau, thứ tự sữa đường khác có thể bị đảo lộn:
- Số lượng (1, 2 hay 10...)
- Size (small, medium, large)
- Loại cà phê (latte, cappuccino, flat white, long black, short black hoặc ristretto)
- Loại sữa (full cream, skim/free-fat, light milk, almond, soy, oat...)
- Đường (1 sugar, 1/2 sugar, 2 sugar, no sugar...)
- Khác (extra hot, warm, strong, weak, 2 honey...)
"May I have" + số lượng + size + loại cà phê + đường sữa khác + "please?"
#2 - Khác về tiện nghi
Ở Việt Nam quán nào cũng có wifi và sẵn sàng cung cấp mật khẩu cho khách. Ổ cắm điện và nhà vệ sinh cũng vậy.
Ở Úc hên xui tuỳ quán. Những quán local thường không cung cấp wifi và không có ổ cắm điện. Những quán nằm trong trung tâm thương mại hoặc gần trung tâm thương mại thì không có cả nhà vệ sinh luôn.
Ngoài ra, nếu thấy khách ngồi hơi lâu, nhân viên sẽ đến để hỏi dọn ly tách chén dĩa trên bàn, dù ly cà phê vẫn còn một nửa ^^ đây là một cách "đuổi khéo", nhắc khách rằng anh chị ngồi nóng mông quá rồi đó ^^
Những ai thích tìm quán cà phê ngồi học bài hoặc làm việc thì không thể ngồi ở đây lâu. Bạn có thể tìm trên Google với từ khoá "study cafe" để tham khảo chỗ nào có thể ngồi lâu và có wifi miễn phí. Tôi hay ngồi ở Starbucks, thư viện bang hoặc Max Brenner khi cần ngồi trên 3 tiếng.
#3 - Coffee breaks
Người Úc thích cà phê và có thể uống 3 cữ mỗi ngày. Cứ mỗi lần giải lao giữa buổi, những người đồng nghiệp thân thiết lại rủ nhau đi mua cà phê, hoặc tự pha cà phê tại bếp của công ty. Công ty nào cũng có bếp, sang thì sắm máy pha cà phê cho nhân viên, bớt sang thì cung cấp cà phê gói, cà phê hoà tan. Nhân viên mới muốn hoà nhập nhanh thì cứ cà phê mà uống ^^
#4 - Starbucks không phải là lựa chọn hàng đầu
Sự khởi đầu của văn hóa cà phê Úc được cho là từ giữa thế kỷ 20, những người nhập cư Ý và Hy Lạp mang espresso "cập nhật" cho người Úc. Đến những năm 1980, người Úc đã phát triển ra loại cà phê đặc biệt của riêng mình, như Australian macchiato và flat white. Văn hóa cà phê Úc độc đáo vì nó đề cao giá trị xã hội hóa tại Úc.
Starbucks có thể phủ sóng tại Nhật nhưng lại thất bại tại Úc. Một phần là vì họ áp dụng y xì đúc chiến lược tiếp cận thị trường Mỹ tại Úc. Người Mỹ thích đồ uống nhiều đường, trong khi đường không hấp dẫn khẩu vị dân Úc. Kiểu cà phê mang đi (takeaway) cũng không phải kiểu mà người Úc ưa chuộng. Tôi để ý thấy người Úc thích ngồi tại quán vừa ăn sáng vừa uống cà phê một cách thong thả. Dịch vụ takeaway chỉ được dùng nhiều hơn từ Covid 19.
Một lí do mà Starbucks không có cửa cạnh tranh ở Úc chính là giá cả. Một ly cà phê size lớn ở Úc cũng chỉ $6 (không tính cà phê Việt Nam nha, cà phê Việt Nam ở Úc cao giá hơn cà phê Úc ^^), còn ly size lớn của Starbucks nằm giá $7.5 trở lên.
Một trong số ít công ty Mỹ thành công tại thị trường cà phê Úc là Gloria Jean vì thực đơn của Gloria Jean tập trung vào espresso và các đồ uống đặc trưng của Úc
#5 - Tự pha cà phê tại nhà
Bên cạnh việc thích đi ra ngoài uống cà phê cùng bạn bè, người Úc còn thích bỏ ra hàng giờ để tự pha cà phê tại nhà. Có thể là pha bằng máy, có thể là pha phin hoặc lọc giấy. Việc mix match để tìm ra công thức cà phê riêng làm họ thấy thú vị và thử thách.
